Veerkracht

De paralympiërs hebben me geleerd dat ook als slechtziende alles mogelijk is

Als 20-jarige student kreeg Karl Meesters te horen dat hij zijn zicht zou verliezen aan een erfelijke retinale aandoening. Dat verdict kwam keihard aan. Na enkele jaren van veel onzekerheid en grote vertwijfeling slaagde hij erin om een knappe (internationale) loopbaan uit te bouwen. Die ervaring gebruikt hij nu om jonge mensen met een visuele beperking wegwijs te maken op de arbeidsmarkt.

Tekst: Carina Rooselaers - Foto's: Stef Dehantschutter - 2020
Karl Meesters: “Personen met een (visuele) beperking moeten de kapitein zijn van hun eigen schip.”

 
Zelfstandig coach en spreker in bedrijven. Karl Meesters heeft zo te zien zijn leven goed voor elkaar. Maar dat is ooit anders geweest. “Ik ben intussen 20 jaar slechtziend maar heb evenveel jaar goed gezien, mijn rijbewijs gehaald en alle visuele skills ontwikkeld die men kan ontwikkelen en die ik nu stilaan verlies. De start van de verandering is gebeurd tijdens mijn studies handelsingenieur aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB).” Aangemoedigd door professor dr. Bart Leroy, diensthoofd oogheelkunde UZ Gent, maakte hij zijn studies af.

Saxofoon als antigif
Intussen was Karl ook saxofoon beginnen studeren aan het conservatorium van Gent. “Een beetje als antigif voor mijn aandoening. Muziek heeft altijd al een rol gespeeld in mijn leven, al sinds ik een jaar of 10 was. Vreemd genoeg was de conservatoriumtijd een van de succesvolste periodes in mijn leven omdat ik toen super georganiseerd was; heel vastberaden en tegelijk heel onzeker door mijn aandoening.” Zijn drie jaar in Gent bestempelt Karl als een gematigd succes. “Omdat ik laat ben beginnen spelen. Het talent was er maar ik had nog veel te verwerken. Er zaten teveel onzekerheden in mijn systeem. Ik was 26 jaar en wilde een inkomen genereren maar ik had geen idee waarmee. Dat hing als een zwarte wolk boven mijn hoofd.”

Het was een complexe periode. Zijn zicht was op dat moment wel stabiel maar wel degeneratief, het zou dus slechter worden. “Ik heb toen niet echt het kader en de begeleiding gehad die ik nodig had om tot relevante conclusies te kunnen komen voor mijzelf. Ik heb wel de stappen gezet maar heb het niet kunnen vinden. En dat was moeilijk om te verteren. Want van jongs af heb ik mijn eigen geld verdiend. Bij de buren tuinieren als twaalfjarige en later werkte ik veel op evenementen en in de horeca. Ook tijdens mijn studies om het uitgaan en feesten te financieren. Mijn moeder was alleenstaand. We hadden het thuis niet breed. Daardoor heb ik ook mijn plan leren trekken. En dan word je 26 en … niks meer.”

"Ik was 26 jaar en wilde een inkomen genereren maar ik had geen idee waarmee."

Karl werd er nog onzekerder van maar bleef zoeken. “De bestaande organisaties hebben me wel heel helder kunnen uitleggen wat ik moest doen om van de sociale zekerheid te kunnen leven. En dat was goed. Tot op vandaag heb ik veel gehad aan dat advies. Maar uit onwetendheid heb ik niet het goede advies gekregen qua loopbaanbegeleiding, datgene waar ik naar op zoek was. Daardoor worden brokken gemaakt. Ik neem niemand iets kwalijk maar het moet beter.”

Vertrouwensboost
Via de VUB kende hij Karel De Gucht, toen minister van buitenlandse zaken. “Op een bepaald moment heb ik hem erop aangesproken: als politieker en als docent van de VUB moet je ervoor kunnen zorgen dat mensen zoals ik hun talent kunnen benutten.” Enige tijd daarna waren er verkiezingen en moesten er kabinetten worden gevormd. Karl solliciteerde, werd aangenomen en werkte drie jaar als junior op het kabinet van Buitenlandse Zaken tot De Gucht Europees Commissaris van Handel werd. “In die tijdspanne heb ik heel veel vertrouwen getankt. Ik dacht ‘als ik hier kan functioneren, wil dat zeggen dat ik toch iets kan’. En dat is het begin geweest van mijn loopbaan. Als ik er nu op terugkijk was dat gewoon een fantastische periode, zowel met de collega’s als inhoudelijk. Voor mij was het een enorm goede leerschool om mijn boontjes te leren doppen op professioneel vlak.”

Paralympische Spelen
Na afloop van zijn contract in 2010 kwam hij in contact met Adecco. “De uitzendonderneming was een partnership aangegaan om zowel olympische als paralympische atleten na hun sportieve loopbaan te begeleiden, om hen niet in het zwarte gat te laten vallen. Voor dat project heb ik wereldwijd een loopbaanbegeleidingsprogramma helpen uitbouwen. Inhoudelijk zeer leuk en op menselijk vlak enorm verrijkend. Ik heb de wereld rondgereisd en ben naar de olympische en paralympische spelen geweest van Londen, Sotchi en Rio. Dankzij die paralympiërs heb ik geleerd dat alles mogelijk is, mits wat aanpassing.”

"Ik heb wereldwijd een loopbaanbegeleidingsprogramma voor olympische en paralympische atleten helpen uitbouwen."

In oktober 2016 werd Karl zelfstandige. “Een stap die niet direct op hoerageroep werd onthaald, zeker met mijn beperking. Maar ik ben nogal eigenzinnig. Ik doe nog altijd aan loopbaanbegeleiding en ben ook life coach, voor topsporters maar ook voor andere mensen. Het feit dat ik zelfstandige ben geworden, heeft het ondernemersvuur in mij wakker gemaakt. Ik heb kennis opgedaan en weet hoe ik een wereldwijd project moet opbouwen, uitrollen en managen.”

"Toen ik zelfstandige werd, is dat in mijn omgeving niet direct op hoerageroep onthaald. Maar ik ben nogal eigenzinnig."

 
Blindmiddel
In die periode begon Karl erover na te denken om iets te doen voor de slechtziende gemeenschap. “Op mijn manier, iets waarmee ik me amuseer maar ook iets waarmee ik meerwaarde creëer voor de slechtziende gemeenschap, waarvan ik ook deel uitmaak. In de paralympische beweging draait alles rond kracht, sterkte en talent en dat moest het vertrekpunt zijn. Zo is het idee ontstaan om concerten te organiseren. Want een van mijn frustratiepunten is de geluidskwaliteit op concerten. Daarom wilde ik op die concerten de best mogelijke geluidskwaliteit voorzien in functie van de muziek. Omdat gehoor meestal een sterk punt is van een slechtziende.”

Rien à voir
Het cultureel project Rien à voir geeft iedereen de kans om ervan te genieten, of je ziet of minder ziet. Het is een van de 3 pijlers van de vzw Blindmiddel die Karl oprichtte met als doel de inclusie en de participatie van personen met een visuele beperking te bevorderen. “Wat we daarmee genereren aan winst en aandacht investeren we terug in de slechtziendengemeenschap en medisch onderzoek. Maar het medische is een investering in de toekomst. Terwijl oogproblemen en tewerkstelling, wat ik zelf al 20 jaar meemaak, nog altijd niet matchen. In loopbaanbegeleiding heb ik ondertussen wat expertise. Daarom heb ik ook een coachingproject opgestart en dat heet Blind Vertrouwen, het coachen van personen met een visuele beperking in het ontwikkelen van hun professionele aspiraties. Datgene wat ik nodig had toen ik 26 was. Tot slot is er nog een medisch luik, de financiering van medisch onderzoek en dat wordt geleid door professor dokter Bart Leroy, intussen een vriend en de medische peter van het project.”

"De vzw Blindmiddel heeft als doel de inclusie en de participatie van personen met een visuele beperking te bevorderen."

Loopbaanbegeleiding
De drie luiken liggen hem uiteraard allemaal na aan het hart maar het coachingproject, nog net dat tikkeltje meer. “Rien à voir heeft een vliegende start genomen vorig jaar. Dankzij vrienden en experten die er hun tijd, energie en kennis hebben ingestoken. Dat maakt dat het vandaag een project is met heel veel potentieel. De loopbaanbegeleiding is een duurzaam project. Er zijn zeker organisaties die op dat vlak degelijk werk leveren maar nog niet goed genoeg. En daardoor worden er soms brokken gemaakt. Als ervaringsdeskundige kan ik meerwaarde leveren.”
Centraal in Karl’s organisatie staan dienstverlening, kwaliteit en zelfkritiek. “Heel veel van die initiatieven vertrekken vanuit de zorgsector. Mijn vzw zit niet in de zorgsector maar wel in de stimulatiesector. Het is niet omdat je vertrekt vanuit goede intenties dat het resultaat goed is. Wat wij doen, is dat wel goed? Dat is de zelfkritiek die je nodig hebt. Soms is de kwaliteit gewoon niet goed genoeg. En dat kan kwalijke gevolgen hebben. De persoon die we hebben begeleid, een jonge twintiger die nog maar net blind was geworden, is ook bij de bestaande organisaties gaan aankloppen en is er vertrokken met een depressie. Hij had echt geen idee wat hij zou gaan doen en werd er niet geholpen. Niemand ligt daarvan wakker, alleen de betrokken persoon.” Met Blind vertrouwen wil Karl het verschil maken. “In het begin spreken we alleen over interesse, talent en persoonlijkheid. Van daaruit vertrekt het plan. Pas nadien spreken we over slechtziendheid. Het is onze bedoeling om resultaat te behalen en echt levens te veranderen en te verbeteren en dat kan je alleen maar doen door actie te ondernemen. Niet alleen een beetje praten over loopbaanbegeleiding, er moeten ook echt zaken gebeuren.”

"Het is niet omdat je vertrekt vanuit goede intenties dat het resultaat goed is. Zelfkritiek is nodig."

Zoals werkgevers stimuleren om personen met een beperking aan te werven. “Veel werkgevers willen slechtziende mensen wel een kans geven maar weten niet hoe. Er zijn wel organisaties die daarrond werken maar geen enkele van de grote bedrijven haalt zijn quotum. Ook de overheid niet.” Maar niet alleen de werkgever moet worden bewust gemaakt, ook de werknemer. “Personen met een (visuele) beperking moeten de kapitein zijn van hun eigen schip. Hoe meer ze uitbesteden, hoe kwetsbaarder ze staan. Zij zelf moeten weten waar ze recht op hebben. Als je dat zelf kunt uitleggen aan een potentiële werkgever gaat die ook veel positiever reageren. Omdat hij ziet dat je weet waarover je praat”, besluit de jonge ondernemer.