“Ziekte kan iedereen overkomen”, vindt Samana. “Het is positief dat de nieuwe regering dit erkent. Zo blijven periodes van ziekte en zorgverlof meetellen voor de pensioenopbouw. Dit standpunt werd trouwens ook onderschreven door N-VA, CD&V en Vooruit in onze stemtest StemZorgvuldig, waaraan 40.000 mensen deelnamen.”

“Het is goed dat werkgevers meer op hun verantwoordelijkheid worden gewezen, maar het blijft te vrijblijvend.” Daarnaast moeten werkgevers twee maanden lang 30% van de uitkering van langdurig zieken betalen. “We vrezen dat mensen met een ziektegeschiedenis daardoor minder snel worden aangenomen.”

Hoe sneller er aandacht is voor re-integratie, hoe groter de kans op een succesvolle terugkeer. “Laten we echter niet vergeten dat mensen met een chronische ziekte ook de tijd mogen nemen om ziek te zijn en hun ziekte te aanvaarden. Ze zouden niet steeds hoeven te vechten voor erkenning of zich moeten bewijzen waarom ze nog steeds ziek zijn. Daarnaast rijst de vraag waarom mensen die al jarenlang arbeidsongeschikt zijn, zonder perspectief op genezing, steeds opnieuw beoordeeld moeten worden. Een chronische ziekte verdwijnt immers niet zomaar.”

De welvaartsenveloppe zorgt ervoor dat vervangingsinkomens zoals bij ziekte worden aangepast aan de stijgende welvaart. Samana vreest dat de aanpassing van de welvaartsenveloppe zal leiden tot een uitholling van dit budget. “Net deze enveloppe beschermt mensen met een chronische ziekte tegen armoede. Een vermindering van dit budget betekent dat ziek zijn daadwerkelijk tot armoede leidt. Voor mensen met een chronische ziekte is de invaliditeitsuitkering hun enige bron van inkomsten. Het is dan ook logisch dat hun uitkering niet mag achterlopen op de stijgende lonen. Of gaan we mensen ‘responsabiliseren’ op het feit dat ze een chronische ziekte hebben?”

De werknemer die nog niet ziek is, maar dreigt uit te vallen wegens ziekte, kan aan zijn werkgever en arbeidsarts vragen om preventief een re-integratietraject op te starten. “We betreuren het dat de werkgever niet verplicht is om op dit verzoek in te gaan.” Samana pleit voor een systeem dat mensen toelaat om tijdelijk minder werken als dat nodig is. “Een volledige uitval is voor niemand wenselijk.”

“Mensen zijn gebaat om terug naar het werk te gaan, maar niet ten koste van alles.” Samana wil dat mensen met een chronische ziekte op een duurzame manier kunnen terugkeren naar werk. “Het gaat niet alleen om de vraag of iemand weer aan het werk is, maar vooral om hoe lang iemand dat op een haalbare manier kan volhouden.”

Daarom pleit ze voor een flexibele start, zonder inkomensverlies. “Een geleidelijke opbouw, bijvoorbeeld door eerst enkele uren per week te werken, verlaagt de drempel en geeft mensen de kans om met vertrouwen weer aan de slag te gaan. Dit moet gebeuren op een tempo dat aansluit bij hun mogelijkheden. Strengere en snellere sancties dragen niet bij aan een succesvolle re-integratie.”

“Wat wel helpt, is goede begeleiding en ondersteuning, vanaf dag één.” Samana stelt zich hierbij wel de vraag of er voldoende terug-naar-het-werk-coördinatoren zijn om deze taak goed uit te voeren wetend hoe groot de groep langdurig zieken wel is.

In StemZorgvuldig gaven CD&V, N-VA en Vooruit aan dat er meer gekeken moet worden naar wat mensen opnieuw kunnen, met respect voor hun mogelijkheden en beperkingen. Het huidige systeem is volgens hun te binair: men is óf ziek óf niet.

“Laat deze visie dan ook een weerspiegeling zijn voor het komende beleid,” zegt Tourné. “Een beleid waarin iedereen op zijn eigen tempo en binnen zijn eigen mogelijkheden een weg terug naar werk kan vinden. Langdurig zieken verdienen ondersteuning, geen extra sancties.”