Rita Vanherck: Elke dag een beetje afscheid, de stille pijn van levend verlies

Mini-afscheidjes: het voortdurende verlies

Patrick was een getalenteerde, gedreven man die zich altijd voor de volle honderd procent inzette. Na zijn ongeval begon een moeilijk hoofdstuk: er bestond toen nog geen aangepaste medicatie voor zenuwpijnen. De pijn was elke dag aanwezig, vooral ’s nachts, en jaar na jaar namen de klachten toe. De verlamming aan zijn arm en rechter middenrif bracht steeds meer beperkingen met zich mee.

Pas in 1990 vond Patrick eindelijk verlichting dankzij nieuwe medicatie. Die bracht de eerste jaren wat rust, ook voor het gezin. “We kregen weer een beetje comfort terug,” vertelt Rita. “Als de pijn minder aanwezig was, hadden we weer wat ademruimte.”

Maar voortdurende pijn eist zijn tol. “Het vreet aan je,” zegt Rita. “Alle energie gaat naar het volhouden van de dag.” Patrick bouwde zijn hobby’s één voor één af, vastbesloten om zolang mogelijk te kunnen blijven werken.

Ook voor de kinderen was het zwaar. “Er waren zoveel momenten die we niet samen konden beleven,” herinnert Rita zich. “Een voetbalwedstrijd, een schoolfeest, de diploma-uitreiking van onze dochter… Zelfs familiefeestjes moest hij vaak overslaan of vroegtijdig verlaten.”

Het werden kleine afscheidjes, telkens opnieuw.

Meer dan fysieke zorg: het stille verdriet

Naast de praktische zorg kwam er een emotionele last bij: telkens weer afscheid moeten nemen van de man met wie ze haar leven had opgebouwd. “Het machteloze toezien, niets kunnen doen, hem stukje bij beetje zien verdwijnen… dat was het moeilijkst,” vertelt Rita.

“Je hebt nog een partner, maar tegelijk ook niet meer. Voor de buitenwereld was hij er nog, maar ik voelde me steeds eenzamer. Mensen zeiden: ‘Je hebt hem toch nog?’ Maar ze begrepen niet dat ik hem al lang, beetje bij beetje, aan het verliezen was.”

Zelfs toen hij nog leefde, miste Rita haar man al, “niet alleen wat hij was, maar vooral wie hij voor mij was.”

De paradox van rouw: weduwe zijn was makkelijker

Toen Patrick uiteindelijk overleed, was het verdriet groot, maar er kwam ook een onverwacht gevoel van opluchting. “Eigenlijk was het verlies toen makkelijker dan ervoor,” zegt Rita eerlijk. “Ik mis hem, maar niet zijn pijn, zijn afzien, zijn gedrogeerdheid en mijn machteloosheid.”

De jarenlange zorg had haar uitgeput. “De balans vinden tussen voor hem zorgen en zelf overeind blijven was loodzwaar.” Na zijn dood voelde ze eindelijk rust.

Het verlies een plek geven

Doorheen het mantelzorgproces zocht Rita naar manieren om haar ervaring om te zetten in iets waardevols. “Als het niet voor mij is, dan voor anderen die na mij komen,” zegt ze. Ze vond nieuwe energie in projecten rond mantelzorg en verlies. “Het gaf me een doel. Ik heb zoveel over mezelf geleerd, dat hield me recht.”

Toch blijft het gemis. Niet alleen van Patrick, maar ook van al die kleine dingen die ze samen als gezin verloren.

“Je kan niet achteruit, en stilstaan heeft geen zin. De enige weg is vooruit. En als het even kan, probeer er dan iets positiefs mee te doen.”