Ongewenste gast
Jans verhaal is een warm pleidooi om meer naar je lichaam te luisteren, om op tijd rust te nemen, om elke dag te bewegen in de buitenlucht, om veel water te drinken, om te kiezen voor gezonde voeding. Een pleidooi om je lichaam aan te sterken zodat het zich kan verweren tegen ongewenste ‘gasten’.
Jans ongewenste gast was een kwaadaardig gezwel in de prostaat. “In oktober 2016 voelde ik geregeld irritatie bij het wateren en op- en neergaande pijn in de teelballen. Ik maakte een afspraak bij een uroloog. Begin november nam hij een echografie en een biopsie (wegname van een stukje weefsel om het te laten onderzoeken in het lab, red.). Hij liet ook mijn bloed onderzoeken. Vier dagen later kreeg ik de uitslag van de onderzoeken. Ik had prostaatkanker. Ik had dat totaal niet verwacht.”

Tweede en derde mening
Jans dossier werd besproken op het multidisciplinair oncologisch consult (MOC), het overleg tussen zorgverleners van verschillende disciplines over de behandeling van een patiënt met kanker. Op basis van dat MOC adviseerde Jans uroloog hem om de prostaat volledig te laten wegnemen. In medische termen wordt dat een radicale prostatectomie genoemd.
Jan: “Al wat de uroloog vertelde, was nieuw voor mij. Ik begreep weinig van zijn uitleg. De operatie zou plaatsvinden begin februari. Toen ik er voor het eest over hoorde, was het begin december. Ik nam me voor om alle tijd die ik ‘kreeg’, te gebruiken om me te informeren. Terug thuis begon ik het internet te doorzoeken. Ik ging ook naar een lezing over verschillende behandelopties bij prostaatkanker. Ze was georganiseerd door Wij Ook België, een lotgenotenvereniging voor mannen met prostaatkanker. Ik hoorde en las veel over actieve opvolging (zie kader, red.). Was dat voor mij misschien een optie?”

Jan trok met zijn vraag naar een andere uroloog in een ander ziekenhuis. “Op basis van de kenmerken van de tumor kwam ik volgens hem in aanmerking voor actieve opvolging. Die uroloog vertelde me ook dat veel mannen het mentaal niet aankunnen om met een tumor in hun lichaam verder te leven. Als ik voor actieve opvolging koos, moest ik daarmee rekening houden. Ik bleef twijfelen en vroeg advies aan een derde uroloog en mijn huisarts. Ook zij vonden dat ik niets verkeerd deed door me niet te laten opereren.”

Mannelijkheid behouden
“Mogelijke complicaties van een prostaatoperatie zijn erectiestoornissen (impotentie) en urineverlies (incontinentie)”, legt Jan uit. “Ik was nog geen 50 jaar oud en wou mijn mannelijkheid niet verliezen. Na lang wikken en wegen besloot ik om me niet te laten opereren. Mijn keuze werd niet door iedereen gesteund of geloofd. Ik kreeg behoorlijk wat tegenstrijdige informatie en zelfs ontmoedigingen.”
Hoe voelde Jan zich na zijn beslissing? “Ik wist dat ik een risico nam. Maar voor mij wogen de voordelen van me niet te laten opereren echt wel op tegen de mogelijke nadelen. Let wel: ik liet me op dat moment niet opereren, wat niet wil zeggen dat ik me nooit zal laten opereren als dat op een bepaald ogenblik toch zou nodig blijken.”

Nog gezonder gaan leven
Anderhalf jaar lang ging Jan om de drie maanden op controle De uroloog volgt aan de hand van onderzoeken nauwgezet op hoe het gezwel evolueerde. “Met een speciaal scanapparaat brengt hij mijn prostaat in beeld. Het onderzoek is pijnloos en onschadelijk. Op die scans zijn momenteel geen tumoren meer te zien.”
Jan deed meer dan alleen maar afwachten hoe de kanker zou evolueren en zich op regelmatige tijdstippen laten onderzoeken. “Ik liep al enkele jaren marathons, maar besloot nog gezonder te gaan leven. Ik wou mijn lichaam de kans geven om zich tegen mijn ongewenste gast te verweren. Om mijn immuniteit te versterken, ging ik veel meer groenten en fruit eten en minder suiker, zout en vet. Ik ging ook meer water en minder alcohol drinken, meer rustmomenten inbouwen, nog meer bewegen … Ik doorzocht het internet, sprak met mensen die kennis ter zake hadden en volgde mijn weg.”

16.000 stappen per dag
Dat ‘meer bewegen’ in Jans geval een eufemisme van jewelste is, leid ik af uit zijn sportpalmares van de voorbije jaren. Van 2013 tot 2019 liep Jan zeven marathons op zeven verschillende continenten. In 2017 nam hij deel aan de Iron Man in Barcelona Jan loopt gemiddeld 42 km per week gespreid over verschillende dagen, zwemt – nu in koud water – anderhalf uur per week en komt op zijn stappenteller vlotjes aan ongeveer 16.000 stappen per dag.
“Het vele sporten maakte me mentaal ook weerbaarder. “Gaan lopen is bewegen, het hoofd leegmaken en nieuwe ideeën laten opborrelen. In koud water zwemmen? Eigenlijk leef ik als een topsporter, maar dan wel zonder aan topsport te doen. Ik ben bewust met mijn voeding en lichaam bezig, maar ga niet in competitie met mezelf of anderen. Ik wil zo lang mogelijk blijven lopen en gezond leven, dat is mijn competitie.”