Toolbox Dementie: met andere ogen naar je thuis kijken
Zeker 7 op 10 mensen met dementie wonen thuis en niet in een woonzorgcentrum. Hun vertrouwde omgeving wordt door de voortschrijdende dementie minder en minder vertrouwd. Daarom is het belangrijk om die omgeving voortdurend aan te passen aan de persoon met dementie en aan diens veranderende en wijkende mogelijkheden.
Toolbox brengt raad
Bij de inrichting van een woning (of van een woonzorgcentrum) voor een persoon met dementie, gaat het bijna altijd over het voorkomen van moeilijk gedrag, onrust en ronddwalen. Vaak worden te weinig inspanningen opgebracht om de levenskwaliteit en het welbevinden van de persoon met dementie te waarborgen en te verbeteren.
Aanpassingen vergen wel enige kennis en voorbereiding. Als je niet goed uitkijkt, doen ze ook pijn in de portemonnee. Maar met de tips in de Toolbox Dementie van Isabel Vermaete en Meredith Delaere kan je zelf veel aanpassen zonder bezorgd naar de portemonnee te moeten kijken.
Hoe zijn jullie aan deze Toolbox begonnen?
“Wij zijn vertrokken van de vele tips van mantelzorgers over hoe ze trachten het leven thuis met een persoon met dementie zo comfortabel mogelijk te maken. Mantelzorgers zijn heel creatief en vindingrijk. Door alles bij te houden en voortdurend zelf nog op zoek te blijven gaan, konden we beschikken over vele tips en zijn we tot de ringmap gekomen.
We wilden uiteraard al die praktische tips ter beschikking stellen van mantelzorgers en professionelen in de thuiszorg. We zochten een praktisch en handig middel en kozen voor een stevige ringmap met losse bladen, makkelijk om iets op te zoeken, documentatie in op te bergen en zelf ook eigen documenten en nota’s toe te voegen.
We hebben de vele tips, geordend volgens de kamers en plaatsen waar ze in huis kunnen toegepast worden. Die verschillende plaatsen kregen een bepaalde kleur waardoor je gemakkelijk en snel doorheen de ringmap je weg kunt vinden.”
"Wij zijn vertrokken van de vele tips van mantelzorgers".
Vooral bij beginnende dementie
“De Toolbox is dynamisch, je moet zelf creatief verder gaan waar de beschrijving van de tip eindigt. Je moet altijd de tip heel specifiek uitwerken voor de persoon met dementie. Maatwerk dus. Daarom is de Toolbox vooral gericht naar personeel en hulpverleners en actieve mantelzorgers want vele mantelzorgers kunnen daar ook best mee aan de slag.”
De Toolbox is vooral bruikbaar voor mensen in een eerste fase van dementie. Want voor iemand in een verder stadium van dementie, is het aanleren van nieuwe zaken minder van toepassing. Dus vooral bruikbaar in de eerste fase van dementie wanneer mensen nog bewust zijn van hun ziekte en nog thuis wonen. Daarna zal men wellicht stilaan overwegen om de stap naar een woonzorgcentrum te zetten.”
Tips voor mensen met dementie aan het stuur van een auto!
“In de beginfase van dementie kunnen mensen nog autorijden en daarom geven wij in de toolbox enkele basisregels mee. Je moet, ook in deze situatie, afwegen of je nog veilig met de auto kunt rijden, afwegen van wat nog kan en wat niet meer kan. We willen de persoon niet alles ontnemen! We willen de stap naar het definitief parkeren van de auto geleidelijk aan nemen. Het is nooit goed om plotseling zo’n beslissing op te dringen. Maar we zeggen dan ook duidelijk: eens de diagnose dementie is gesteld, mag je niet meer met de auto rijden en ben je niet meer verzekerd.”
"De Toolbox is vooral bruikbaar voor mensen in een eerste fase van dementie."
Praktische tips die je zelf kan maken
“We hebben bewust gekozen voor tips die men zelf kan maken. Enerzijds omdat mantelzorgers niet vlug de stap zetten om iets speciaals te kopen wat toch vaak duur is. Een tweede reden is dat de gebruikstijd erg onzeker is – wat trouwens ook geldt voor de tips: iets kan bijvoorbeeld 14 dagen goed werken en dan is het misschien voorbij. Het zou zonde zijn om dan een dure aankoop niet meer te kunnen gebruiken.”
De Toolbox vertrekt verder vanuit enkele belangrijke uitgangspunten. Zo verwijzen we bijvoorbeeld naar het begrip healing environment: de omgeving beïnvloedt ons gedrag. Van daaruit vertrekken onze tips. We trachten negatieve prikkels weg te nemen en te vervangen door positieve prikkels.
Soms denken mensen dat de persoon met dementie zich moet aanpassen, maar mensen met dementie kunnen zich niet meer aanpassen. Het is dus belangrijk om hun omgeving zo aangenaam en zo comfortabel mogelijk te maken waardoor ze positieve prikkels ontvangen binnen een duidelijke structuur.
"Voor de een past dit en voor de ander past dat. Je moet dus altijd werken op maat van de persoon met dementie."
Stap aandachtig door het huis
Met de Toolbox in de hand stap je kamer voor kamer door het huis. Elke plaats wordt langs alle kanten bekeken met in gedachte de persoon met dementie die thuis woont. Waarop letten en wat aanpassen opdat de persoon met dementie comfortabel en veilig zichzelf kan zijn en een zo normaal mogelijk leven kan leiden? Dat lees je in de tips!
Enkele voorbeelden van wat zou kunnen helpen voor een persoon met dementie om veilig en comfortabel thuis te wonen.
• Hang niet teveel post-its zodat het overzichtelijk blijft;
• Deuren laat je beter openstaan zo is meteen duidelijk welke kamer daarachter zit;
• Leg belangrijke spullen zoveel mogelijk op vaste plaatsen in huis;
• Vermijd sensors waardoor een fel licht plots oplicht. Dit kan schrikreacties veroorzaken;
• Maak een schema zodat de persoon met dementie zelf de medicatie uit de dozen kan halen;
• Leer de persoon met dementie werken met de gps op de smartphone.
• Als de kelder een risico vormt, kan je de deur camoufleren. Als dit geen effect heeft, sluit je de deur beter af.
Toolbox Dementie
De Toolbox Dementie kost 55,00 euro (verzending inbegrepen). Te bestellen bij het Infopunt Dementie Meulebeke (WZC De Zonnewende), Karel Van Manderstraat 68, 8760 Meulebeke – 051 48 81 72 – dementiemeulebeke@gvo.be of bij Uitgeverij Vanden Broele, Stationslaan 23, 8200 Brugge – 050 64 28 00 – contact@vandenbroele.be. Samen met de ringmap krijg je toegang tot digitale extra’s.